Uitvaart Informatie: Begrippen en zaken rond de begraafplaats.

Op deze pagina vindt u een omschrijving van zaken die van belang zijn rond begraafplaatsen. Wilt u terug naar de algemene Uitvaart Informatie index, click dan hier. U kunt ook onderaan deze pagina terugkeren naar de algemene index. Onderstreepte begrippen zijn ook apart omschreven, door er op te clicken gaat u direct naar de betreffende beschrijving.


Afmetingen van een graf
De afmeting van een graf is afhankelijk van de grootte van de gebruikte kist, tenzij er wordt begraven zonder kist. Een "standaard" formaat kist is ruim 200 cm lang en rond de 70 cm breed. De hoogte varieert van 40-60 cm. Extra grote kisten zijn verkrijgbaar tot rond 225 lang en 90 cm breed. De bovenkant van de kist moet zich tenminste 65 cm onder de grond bevinden. Wanneer er meerdere kisten boven elkaar worden geplaatst in een graf, dient de onderlinge vertikale afstand minimaal 30 cm te zijn. Wanneer kisten naast elkaar worden geplaatst dient de onderlinge horizontale afstand ook minimaal 30 cm te zijn. Lang niet op alle begraafplaatsen zegt de afmeting van het graf iets over de maximale afmeting van een Gedenksteen!

Algemeen graf
Een algemeen graf wordt beheerd door de Begraafplaatsbeheerder. Deze zal een graf toewijzen op het moment dat er iemand wordt begraven. Op veel begraafplaatsen worden in een algemeen graf meerdere mensen begraven.

Begraafplaatsbeheerder
De begraafplaatsbeheerder is verantwoordelijk voor de begraafplaats. Hij of zij houdt het Begraafplaatsregister bij. Bij een begrafenis dient het Kistregistratieformulier dan ook aan de begraafplaatsbeheerder overhandigd te worden. De begraafplaatsbeheerder bepaalt in welke volgorde Algemene graven worden uitgegeven en welke Eigen graven beschikbaar zijn. Ook is hij verantwoordelijk voor het (doen) uitvoeren van het onderhoud van de begraafplaats.

Begraafplaatsregels
De Begraafplaatsbeheerder kan (natuurlijk binnen de wettelijke grenzen) zijn eigen regels stellen voor de begraafplaats. Dit kan te maken hebben met de volgorde van uitgifte van graven, de termijn waarvoor een graf gehuurd kan worden, maar ook regels voor de bedekking van het graf. Soms zijn er strenge regels waaraan een Gedenksteen moet voldoen.

Begraafplaatsregister
De Begraafplaatsbeheerder is verplicht een register bij te houden van alle graven op de begraafplaats waarin vermeld staat wie er op de begraafplaats begraven zijn met een nauwkeurige aanduiding van de plaats. Dit register is openbaar. Het register van een Bijzondere begraafplaats wordt bij opheffing van de begraafplaats overgebracht naar het archief van de gemeente waarin de begraafplaats was gelegen.

Begraven zonder kist
Het is in Nederland niet verplicht om een overledene in een kist te begraven. Dit betekent dat de overledene ook gewikkeld mag zijn in doeken of een speciale Lijkwade. Wanneer geen kist wordt gebruikt, dient de overledene wel op een draagbaar of Opbaarplank gelegd te worden om Vervoer van de overledene mogelijk te maken.

Bijzetting graf na een crematie
Veel begraafplaatsen bieden de mogelijkheid om, in overleg met de Begraafplaatsbeheerder, na een crematie de as van de overledene bij te zetten in een bestaand graf. Vaak kan de Urn met de as in een bestaand graf er bij worden begraven, soms is het mogelijk alleen de as via een smalle doorgang in een bestaand graf te verstrooien.

Bijzondere begraafplaats
Een bijzondere begraafplaats is een begraafplaats die geen eigendom is van de overheid. Vaak zijn deze begraafplaatsen eigendom van een kerkgenootschap. Volgens de Wet op de Lijkbezorging kan ieder rechtspersoon eigenaar zijn van een bijzondere begraafplaats. Gemeentes dienen echter wel toestemming te geven. Op de meeste bijzondere begraafplaatsen zijn alleen Eigen graven beschikbaar.

Columbarium
Een columbarium is een speciale ruimte bij het crematorium of op een begraafplaats, waar Urnen bewaard kunnen worden. Vaak betreft het nisjes of schappen die gehuurd kunnen worden en waar desgewenst een herdenkingsplaatsje kan worden gecreëerd.

Eigen graf
Een eigen graf is een graf dat wordt gehuurd van de Begraafplaatsbeheerder gedurende een vast gesteld aantal jaren (minimaal 10 jaar). De huurder kan zelf bepalen wie er in het graf begraven wordt. Een eigen graf wordt dan ook wel een graf met uitsluitend recht, of een particulier graf genoemd. De huurder is verantwoordelijk voor het onderhoud van het graf hetgeen vaak weer wordt uitbesteed aan de beheerder van de begraafplaats (vaak de gemeente of de kerk). Een eigen graf kan al bij leven worden gehuurd. In een eigen graf kan vaak een Grafkelder worden geplaatst. Eigen graven worden vaak als 1 of 2 persoonsgraf beschikbaar gesteld, of als Familiegraf.

Eeuwige grafrust
Wanneer een graf voor onbepaalde tijd wordt uitgegeven, spreken we van eeuwige grafrust. Een graf met eeuwige grafrust zal nooit worden Geruimd. Vooral vroeger was het heel gebruikelijk om een graf te huren voor de eeuwigheid. Vandaar dat veel begraafplaatsen een oud gedeelte kennen met hele oude graven. Maar ook nu nog zijn er begraafplaatsen die graven beschikbaar stellen met eeuwige grafrust, bijvoorbeeld op een Islamitische begraafplaats.

Familiegraf
Een familiegraf is een Eigen graf waarin meerdere mensen kunnen worden begraven. Bij sommige begraafplaatsen liggen de overledenen naast elkaar, soms liggen de overledenen boven elkaar.

Gedenksteen
Per begraafplaats verschillen de regels voor het plaatsen van een gedenksteen enorm. Soms is er volledige vrijheid in het kiezen van een gedenksteen, soms moeten alle gedenkstenen op (een gedeelte van) de begraafplaats uniform zijn. Voor een Kindergraf zijn er verschillende speciale gedenkstenen of gedenktekens verkrijgbaar. Op een Natuurbegraafplaats dient vaak een zwerfkei als gedenksteen.

Gemeentelijke begraafplaats
Een gemeentelijke of openbare begraafplaats wordt beheerd door de gemeente. Op een gemeentelijke begraafplaats worden altijd Algemene graven uitgegeven en soms Eigen graven. Veel gemeentelijke begraafplaatsen stellen ook grafruimte beschikbaar voor overledenen die niet woonachtig waren in de betreffende gemeente. Op sommige gemeentelijke begraafplaatsen zijn speciale gedeelten ingericht voor speciale doelgroepen, zoals een Islamitische begraafplaats.

Grafdelven
Op veel oudere begraafplaatsen wordt een graf nog met de hand uitgegraven. Gezien de wettelijke Afmetingen van een graf vraagt dat vaak een flinke inspanning. Voor een éénpersoonsgraf betekent dit al gauw een graf van ruim 2 meter bij 80 cm en ruim een meter diep. Bij een driepersoons Algemeen graf waarbij de overledenen onder elkaar worden begraven betekent dit een grafdiepte van 2,5 meter! Vandaar dat in toenemende mate graven worden gedolven met behulp van graafmachines.

Grafkelder
Een grafkelder is een betonnen constructie bestaande uit een bodem, 4 wanden en een 'deksel' die in het graf wordt geplaatst. In de grafkelder wordt de overledene al dan niet in een uitvaartkist geplaatst waarna de grafkelder wordt gesloten en wordt bedekt met zand. Deze grafkelders zijn dus niet de (vaak oude) grafkelders waarbij het een toegankelijke, vaak ondergrondse ruimte betreft waarin één of meerdere overledenen worden geplaatst (zoals bij het Koninklijk huis)! Vaak staan de Begraafplaatsregels niet toe dat er een grafkelder wordt geplaatst in een Algemeen graf, soms ook niet in een Eigen graf.

Grafkosten
De kosten voor een graf verschillen sterk per begraafplaats. Ook landelijk zijn er grote verschillen, vaak afhankelijk van de hoeveelheid ruimte die er in een bepaald gebied beschikbaar is: De kosten in de Randstad zijn gemiddeld aanzienlijk hoger dan in Noordoost Groningen. De kosten voor een Algemeen graf kunnen variëren van 200 euro tot meer dan 3000 euro. Dit betreft dan wel de kosten over de gehele periode, maar vaak dienen deze kosten vooraf betaald te worden. De kosten voor een Eigen graf liggen nog hoger. Een graf wordt beschikbaar gesteld voor minimaal 10 jaar in verband met de Grafrust maar vaak zijn ook langere perioden mogelijk. Naast de kosten voor de grafhuur, dienen er vaak kosten betaald te worden voor het Delven van het graf. Ook de grafbedekking is een kostenpost die kan variëren van een paar honderd tot vele duizenden euro's, zeker wanneer een groot grafmonument wordt geplaatst.

Graflift
Op veel begraafplaatsen wordt gebruik gemaakt van een graflift om de kist in het graf te laten zakken. De graflift wordt op het open graf geplaatst en de kist wordt vervolgens op de graflift geplaatst. Door het omzetten van een hendel of het draaien van een knop, zal de kist geleidelijk in het graf zakken. Veel kleinere begraafplaatsen hebben niet de beschikking over een graflift. In dat geval zal de kist met behulp van touwen en menskracht in het graf dalen. Soms kiezen nabestaanden juist voor het gebruik van touwen op een begraafplaats waar wel een graflift aanwezig is.

Grafonderhoud
Het grafonderhoud van een Algemeen graf valt meestal onder de verantwoordelijkheid van de Begraafplaatsbeheerder die daarvoor kosten in rekening brengt aan de huurder van het graf. Bij een eigen graf is het onderhoud de verantwoordelijkheid van diegene die de Grafrechten heeft. Deze kan het onderhoud tegen betaling vaak weer uitbesteden aan de begraafplaatsbeheerder.

Grafrechten
De grafrechten beschrijven wie het recht heeft om te bepalen wie er wordt begraven in een graf. Bij een Algemeen graf liggen de grafrechten dus bij de Beheerder van de begraafplaats. Bij een Eigen graf liggen de grafrechten bij diegene die geregistreerd staat als huurder van het graf. Bij Eeuwige grafrust worden de grafrechten uitgegeven voor onbetaalde tijd. In andere gevallen worden grafrechten uitgegeven voor minimaal 10 jaar vanwege de wettelijke Grafrust. In veel gevallen kunnen de grafrechten worden verlengd wanneer de periode is verlopen. Grafrechten kunnen op verzoek door de beheerder van de begraafplaats worden overgeschreven op een ander, bijvoorbeeld bij overlijden van diegene die de grafrechten bezit.

Grafrust
In de Wet op de Lijkbezorging staat vermeld dat een graf na in gebruik name minimaal 10 jaar met rust gelaten moet worden. Wel is toegestaan om bij een meerpersoonsgraf een overledene aan het graf toe te voegen, ook wanneer dit gebeurt binnen een periode van 10 jaar nadat de laatste overledene in het graf is bijgezet. Wanneer in een graf meerdere personen worden begraven, geldt de periode van grafrust vanaf het moment dat de laatste persoon aan het graf is toegevoegd. Bij veel oude graven is er sprake van Eeuwige grafrust maar ook tegenwoordig worden nog graven aangeboden voor onbepaalde tijd.

Islamitische begraafplaats
De Islam kent op het gebied van dood en begraven andere rituelen dan de Westerse wereld. Veel Islamieten willen een overledene binnen 24 uur begraven. Dit stuit op wettelijke bezwaren omdat vanwege de Wet op de Lijkbezorging een overledene niet binnen 36 uur begraven mag worden. Volgens de Moslim traditie wordt de overledene zonder kist, gewikkeld in doeken, op de zij in het graf gelegd, met het gezicht richting Mekka. Aangezien dit door de indeling van veel begraafplaatsen in Nederland problemen geeft, zijn er een aantal speciale Islamitische begraafplaatsen. Daarnaast hebben een aantal gemeentes op de Gemeentelijke begraafplaats een speciaal Islamitisch gedeelte ingericht.

Kindergraf
Veel begraafplaatsen in Nederland hebben een apart gedeelte voor kinderen. In de Wet op de Lijkbezorging wordt geen onderscheid gemaakt tussen een kindergraf en een graf voor een volwassene. Gelukkig kennen ook veel begraafplaatsen meer soepele regels voor een Gedenksteen of monument op een kindergraf.

Kistregistratieformulier
Voordat een begrafenis op een begraafplaats kan plaatsvinden, dient de uitvaartverzorger een formulier aan de Begraafplaatsbeheerder te overhandigen waarop de gegevens van de overledene staan en een registratienummer. Dit registratienummer dient zich ook op de uitvaartkist te bevinden, of op de Lijkwade of andere bedekking wanneer de overledene zonder kist wordt begraven. Dit kistregistratieformulier wordt door de begraafplaatsbeheerder later verwerkt in het Begraafplaatsregister.

Natuurbegraafplaats
Op een aantal plaatsen in Nederland zijn natuurbegraafplaatsen aangelegd. Natuurbegraafplaatsen bevinden zich vaak in een bosrijke omgeving. Het uitgangspunt is dat de graven zoveel mogelijk opgaan in het natuurlijk landschap en niet geordend naast elkaar liggen zoals op een gebruikelijke begraafplaats. Als Gedenksteen zijn vaak alleen natuurlijke objecten toegestaan, zoals bijvoorbeeld een zwerfkei of boomstronk.

Ruimen van een graf
Vanwege de wettelijke Grafrust worden Grafrechten altijd voor minimaal 10 jaar uitgegeven. Op veel begraafplaatsen bestaat de mogelijkheid om grafrechten te verlengen. Wanneer dit niet mogelijk is, of wanneer de rechthebbende de grafrechten niet heeft verlengd als deze zijn verlopen, heeft de Begraafplaatsbeheerder in principe het recht om het graf te ruimen en zo beschikbaar te maken voor een ander. Vaak gebeurt dit pas wanneer de grafruimte ook echt nodig is. Dus niet ieder graf wordt geruimd wanneer de grafrechten zijn verlopen. Bij het ruimen van een graf wordt zeer zorgvuldig te werk gegaan. Wanneer er menselijke resten worden gevonden, worden deze verzameld en in een gemeenschappelijk graf opnieuw begraven, of gecremeerd.

Schudden van een graf
In plaats van het Ruimen van een graf kan ook gekozen worden voor het schudden van een graf. Dit betekent dat eventuele menselijke resten die in het graf worden gevonden, worden verzameld en onderin het graf opnieuw worden begraven.

Strooiveld
Veel begraafplaatsen kennen een apart strooiveld waar na een crematie de As van een overledene kan worden verstrooid. Afhankelijk van de Regels van de begraafplaats, kan daar soms ook een (kleine) Gedenksteen worden geplaatst.

Urnengraf
Op veel begraafplaatsen is het mogelijk om na een crematie de Urn met de As van de overledene op een apart gedeelte van de begraafplaats te begraven. Een dergelijk urnengraf is doorgaans veel kleiner dan een normaal graf. Ook op een urnengraf kan doorgaans een Gedenksteen worden geplaatst.

Urnenwand of Urnenmuur
Op veel begraafplaatsen is een aparte plaats ingericht waar na een crematie de Urn met de As van de overledene zichtbaar kan worden geplaatst in een speciale nis in een muur of wand. Deze nis biedt vaak ook extra ruimte voor (kleine) herdenkingssymbolen zoals bijvoorbeeld een foto.



Wilt u terug naar de algemene Uitvaart Informatie index, click dan hier.